Iedereen praat de hele dag tegen zichzelf. Ja, jij ook. In de psychologie wordt dit fenomeen de ‘interne dialoog’ genoemd. Tijdens een wedstrijd wordt deze interne dialoog vaak heviger gevoerd dan thuis op de bank en kan het leiden tot bijzondere uitspattingen.
Linda Heere nam afscheid van haar werk in de financiële wereld en liet zich omscholen in de psychologie. Als ervaringsdeskundige op de tennisbaan werd ze getriggerd om meer te weten te komen over de mentale processen die tijdens de wedstrijden plaatsvinden.
‘Ik vroeg mij af wat er allemaal gebeurt in mijn hoofd tijdens het spel. Nu kan ik er wel om lachen, maar tijdens een dubbel kon ik echt giftig worden en was ik geen leuk mens op de baan. Dat gaf ook een bepaalde dynamiek met de tegenstanders wat bepalend kon zijn in de wedstrijd. Na afloop van de partij tijdens het drankje was ik weer bij zinnen en waren de triggers weg. Dan ben ik – als ik dat over mijzelf mag zeggen – een leuk mens. Dat vonden de tegenstanders nogal verwarrend. Op de baan was ik een hork, maar daarbuiten gewoon gezellig.’
Voor sommigen wellicht herkenbaar?
Winnende slagen en fouten maken horen bij tennis. De balans hier tussen vinden is een grote uitdaging. Dat gaat van profniveau tot vrijdagavondcompetitie. ‘Zodra het zogenaamd ergens om gaat, dat kan op de lokale club een beker of vaantje zijn, is het voor jou net zo frustrerend als wanneer je Wimbledon niet wint. Veel mensen hebben niet in de gaten dat ze bij de eerste misser zichzelf al naar beneden aan het praten zijn. Op dat moment ben je er zodanig mee geïdentificeerd dat het als een waarheid voelt. Je hebt niet door dat je slecht tegen jezelf aan het praten bent.’
De eerste stap naar verbetering is volgens Heere het herkennen van je interne dialoog. Het is belangrijk om te achterhalen wat je tegen jezelf zegt. 'Stel dat je diep van binnen de overtuiging hebt dat je niet goed genoeg bent. Je hoeft je daar niet altijd van bewust te zijn; deze gedachten kunnen onbewust worden getriggerd. Zonder dat je het doorhebt, verandert je interne dialoog van positief naar negatief. Vaak komt er een gevoel naar boven dat je liever niet wilt ervaren of dat je probeert te negeren. Dit zijn beschermingsmechanismen die actief zijn. De eerste stap is dus om bewust te worden van wat je jezelf vertelt op dat moment.’
Stap twee is te checken wat het met je lichaam doet. Gaat bijvoorbeeld je hartslag omhoog of verkramp je. ‘Een losse arm is met tennis gewenst, maar als je negatief tegen jezelf aan het praten bent dan verkrampt alles. Dan blijft er van je soepele arm niets over. Dan wordt het steeds lastiger om de bal te raken zoals je wilt.’
Stap drie is om te toetsen of het waar is wat je jezelf vertelt. ‘Het helpt als iemand je een spiegel voorhoudt. Hij of zij zegt wat je doet en vraagt wat je jezelf aan het vertellen bent, maar vooral vraagt of het waar is wat je vertelt tegen jezelf. Gaat echt alles mis? Heb je daadwerkelijk geen bal geraakt? Dat lijkt me stug. Zo kom je uit die cirkel van onwaarheden.’
De interne dialoog is net als de forehand of service te trainen. ‘Het is belangrijk hoe je tegen jezelf praat. Dit kan liefdevol en vergevingsgezind zijn, maar ook veroordelend en kritisch. Dat maakt een groot verschil. Een nuttige techniek is om bepaalde aspecten van jezelf een naam te geven, zoals Piet Perfectionist of Zara Zeurpiet. Door deze namen te gebruiken, kun je de gedachten die je hebt wat meer op afstand houden en je realiseren dat deze stemmen niet de volledige waarheid zijn. Op die manier kun je ze opzij schuiven en terugkeren naar je ware zelf.’
En een gouden tip voor een snelle oplossing?
‘Het helpt om te oefenen dat je een misser ziet als een leermoment. Zeker recreanten kunnen zich veel meer focussen op het tennissen an sich en niet zo zeer op het resultaat. Ga met een bepaalde intentie de baan op. Dit kan zijn om bijvoorbeeld rustig te blijven of plezier te hebben. Het helpt om de focus te richten op het plezier dat je uit het spel haalt. Misschien voelt het niet het juiste moment, maar maak een glimlach. Je lichaam reageert daar positief op.’
Tennis als metafoor voor het leven. Er gaan zaken goed en minder goed. Uitdagingen die voor je voeten worden geworpen moet worden getrotseerd. Oplossingen moeten worden bedacht. Overwinningen moeten worden gevierd en verliespartijen verwerkt.
‘Mentale kracht op de baan draait om bewustwording van je triggers en patronen. Hoe je daar mee omgaat bepaalt het succes. Dat geldt zowel voor een recreant als profspeler. Maak het leuk, daag jezelf uit om op een sportieve manier je mentale processen te verkennen en je mentale veerkracht te versterken. Je zult al snel merken dat deze inzichten je niet alleen op de baan ten goede komen, maar ook in je dagelijkse leven.’
‘Een verbetering in de relatie met jezelf zorgt ook voor een betere relatie met de mensen om je heen’, besluit Heere.
